Kolmanskop – Een Spookstad in Namibië
Het is 5 uur ’s morgens als we onze auto naast de toegangspoort van Kolmanskop neerzetten. Voor dit bezoek hebben we gisteren onze speciale fotografen vergunning al opgehaald. Hiermee hebben we toestemming om de gehele dag te fotograferen. Daarnaast hebben we toestemming om al voordat de poort officieel open gaat, Kolmanskop binnen te gaan.
Het is nog pikkedonker en we luisteren meer dan dat we kijken. Een jakhals roept in de verte; die heeft vast al door dat zijn nachtrust op het punt staat om verstoort te worden.
Wat verderop is er een lichtschijnsel, het wordt veroorzaakt door de lampen bij de toegang naar de diamantmijnen in het zogenaamde “Sperrgebiet”. Het schijnsel van de lantaarns daar verlicht de eerste rij verlaten gebouwen. Iets verderop, hoog op een heuvel, zien we de silhouetten van enkele statige huizen. Het lijkt een heldere ochtend te worden en we kijken er naar uit om deze ochtend op een fotografische verkenning te gaan in deze spookstad.
Nog niet zo lang geleden was KoLmanskop de woonplaats van zo’n 1000 inwoners, die allen deelnamen aan zijn industriële activiteit – totdat iedereen ineens vertrok.
Zacharias Lewala was aan het werk als een arbeider aan het treinspoor dat zich een weg baande door het onherbergzame landschap van de Namib woestijn. Een gebied gelegen op zo’n 500 kilometer ten zuidwesten van Windhoek, de hoofdstad van Namibië. Dit woestijngebied staat momenteel bekend als “Sperrgebiet” of de verboden zone.
Toen Lewala in 1908 onderhoud aan het uitvoeren was aan de spoorweg werd zijn interesse gewekt door een glinsterend steentje. Hij bracht dit naar zijn baas, August Stauch, en deze herkende het voor wat het was: een diamant!
Het nieuws dat er diamanten gevonden waren in deze verlaten omgeving, die toen nog bekend stond als Duits Zuid-West Afrika, zorgde voor een toestroom van gelukszoekers. Mijnwerkers en arbeiders namen bezit van deze omgeving om hun plek te claimen in de hoop een fortuin te vergaren.
De hoogtijdagen van Kolmanskop
Deze eerste inwoners lieten zich niet ontmoedigen door het vijandige klimaat. Integendeel, gemotiveerd tot op het bot door hun nieuw verworven rijkdom, deden ze er alles aan om voorzien te zijn van alle luxe en comfort die ze wensten.
Ze bouwden een kroeg, huizen in Duitse stijl, een elektriciteitscentrale, een ziekenhuis, theater en een school. Ze voegden zoveel toe aan dit bijzondere dorpje, dat het al snel een replica was van de traditionele Duitse dorpjes; nu alleen midden in de Namib woestijn. Maar ze gingen nog verder, er kwam een concert gebouw waarvoor ze artiesten van over de hele wereld invlogen en lieten optreden. En alsof dat nog niet genoeg was werd er ook gezorgd voor ander vertier in de vorm van een film theater, een bowlingbaan en casino. Zelfs een zwembad en ijsfabriek ontbraken niet in deze anders zo barre omgeving.
Kolmanskop had zelfs de eerste X-Ray machine op het zuidelijk halfrond tot haar beschikking, maar NIET bestemd voor medische doeleinden. Hij werd ingezet voor het detecteren van mogelijk ingeslikte diamanten door smokkelaars…
Kolmanskop was 20 jaar lang een zeer succesvolle nederzetting en werd al snel DE diamanten hot-spot. De delvers vonden in totaal één miljoen karaat aan diamanten en daarmee werd Kolmanskop de rijkste diamanten producent ter wereld. Op haar top produceerde ze 11.7% van de totale wereldproductie en had ze 1300 inwoners.
Het verval van deze Diamantstad
Helaas bracht de eerste wereldoorlog de diamantproductie tot een halt. De prijzen daalden sterk en daarmee ook het succes van dit dorpje. Ook na de oorlog lukte het niet om het succes van weleer terug te krijgen. Er werden minder diamanten gevonden en opkomende gebieden ten zuiden van Kolmanskop zorgden ervoor dat de inwoners langzaam wegtrokken om hun geluk elders te beproeven.
De spreekwoordelijk nagel in de doodskist, was de ontdekking van een andere diamant voorraad in de omgeving van de Orange River. Een gebied dat zo’n 200 kilometer ten zuiden lag en naar later zou blijken, nog rijker in zijn diamant voorraden was.
De mijnwerkers verlieten Kolmanskop massaal voor deze nieuwe gebieden aan de kust van Namibië. Het dorp liep daardoor leeg, maar zou nog tot in de 30’er en 40’er jaren blijven dienen als overslagpunt voor de nieuwe diamantmijnen in de omgeving.
Dit was echter niet voldoende om het stadje levend te houden en de laatste inwoners verlieten het dorp uiteindelijk in 1956. Kolmanskop was overgeleverd aan de elementen…
Het dorpje ligt buiten de reguliere routes die de meeste toeristen rijden en het is er dus relatief rustig. Het is een unieke plek om te zien wat er gebeurd als de natuur weer controle krijgt over een dorp dat verlaten word door haar inwoners.
Naarmate de tijd verstrijkt blijft er steeds minder over dat herinnert aan dit eens zo rijke mijnwerkers dorp. Wat overblijft is wel een plaats waar je als fotograaf je hart op kan halen!
Wat overblijft is wel een plaats waar je als fotograaf je hart op kan halen!
Fotografie in Kolmanskop
In maart 2020 had ik twee ochtenden uitgetrokken voor het verkennen en vastleggen van deze verlaten stad. Kolmanskop ligt op de oostelijke heuvel van een grote zandduin en door deze ligging ten opzichte van de zon valt er in de ochtend in sommige huizen mooi diffuus licht naar binnen.
In deze extreem fotogenieke spookstad ging men vroeger op jacht naar diamanten, voor mij als fotograaf is het de jacht naar zand. Want tegenwoordig overheerst hier het zand, en niet zomaar een paar korrels. De woestijn is weer alom aanwezig en domineert je blikveld. Welk raam je ook inkijkt, welke deur je ook binnen stapt, het zand is echt overal. Glooiend, golvend en met miljoenen tegelijk. Dit zorgt in combinatie met de vervallen gebouwen voor de meest surrealistische beelden. Overigens is het vinden van deze beelden soms makkelijker gezegd dan gedaan.
Het vroege deel van de eerste ochtend heb ik vooral gebruikt om bekend te worden met het gebied. Wat gebeurd waar, hoe zijn de huisjes gelegen, wat zijn potentiële composities, etc. Op deze manier maak ik een shortlist voor de wat technisch uitdagender beelden om later (of de dag erna op een vroeger tijdstip) verder uit te werken.
Mijn eerste ochtend begon helder met een prachtig blauw uurtje waarbij er zelfs de nodige sterren zichtbaar werden in de opnames met een langere sluitertijd. Bij zonsopkomst werden de huizen fraai aangelicht door de eerste zonnestralen. De noordelijke kant van het dorp bestaat uit de vrijstaande villa’s die het vooral landschappelijk bijzonder goed doen. Door hun ligging en bouw zijn ze relatief gevrijwaard van grote bergen zand in hun interieur en geven ze een goede kijk in het leven van de notabelen van het dorp.
Rond de winkelstraat liggen de kleinere huisjes voor getrouwde stellen en de lange barakken waarin de vrijgezelle mannen woonden. Lokale arbeiders woonden wat meer naar het zuiden in de rechthoekige barakken doe je daar nog vind.
In de huisjes zie je eigenlijk overal de sporen van toeristen in het losse zand. In eerste instantie liet ik me hier wat door afleiden in de hoop een maagdelijk stuk zand in een interieur te vinden. Maar gelukkig blijkt achteraf dat deze voetstappen weinig afdoen aan de sfeer in je beelden. Bovendien zijn er wel wat plekken te vinden die nog nauwelijks betreden zijn. Zelfs na een flinke zandstorm zullen de voetstappen in de huizen nog zichtbaar zijn en het kan maanden duren voordat ze echt weg zijn. Let er dus op eventuele verstoring van deze plekken bij een mogelijk bezoek.
Aan de schaduwzijde van de gebouwen tref je op sommige plekken erg fraai, indirect licht in de huisjes aan. Soms verstrooid door een gebroken raam en soms mooi diffuus door de reflectie op een gekleurde muur. Direct zonlicht op het zand of op een muur zorgt al snel voor een overbelichte vlek in je foto’s (of dichtgelopen schaduwen als je hiervoor corrigeert). Ik zoek zelf vooral naar die plekken waar een juiste belichting binnen het dynamisch bereik van mijn camera valt. High Dynamic Range (HDR) fotografie is een optie natuurlijk, maar persoonlijk ben ik geen voorstander van deze stijl.
Het ontdekken en fotograferen van de mooiste plekjes in Kolmanskop vraagt wel wat tijd, zeker als nog niet eerder in een gebied bent geweest en soms loop je er zo voorbij. Mijn tip is om vooral rustig te bewegen en in iedere ruimte even opzij, maar ook naar achteren te kijken. Vaak zie je dan ineens elementen die fotografisch erg interessant zijn. Na de eerst dag had ik een short-list van ongeveer 4 plekken die ik nog wilde bezoeken met wat zachter licht.
Door te experimenteren met je belichting en in uitdagende omstandigheden te bracketen krijg je meer gevoel voor de mogelijkheden die een situatie je bied. Wil je detail in de schaduw? Leg je de nadruk op het binnenstromende licht?
Maar ook je witbalans biedt je veel mogelijkheden. Wil je een fris beeld of een wat warmer beeld? Het is beter dit soort overwegingen in het veld te maken zodat je met de best mogelijke RAW file naar huis gaat.
Ook het harde zonlicht geeft voldoende mogelijkheden voor een mooie aanvulling op je portfolio uit dit gebied. De grotere huizen in Kolmanskop zitten vol kieren en gaten en het zonlicht dat hierdoor naar binnen valt geeft vaak erg krachtige patronen in je beeld.
Het is een plek waar vrijwel iedere fotograaf ontzettend enthousiast van wordt en die de moeite van een bezoek meer dan waard is. Zelf heb ik Kolmanskop uiteraard opgenomen in mijn fotoreis door Namibië!
Een schitterende jaloersmakende fotoserie, ik ben 3x in Namibië geweest maar helaas nooit op deze locatie.
Hallo Jaap,
Dank je voor je mooie compliment over deze serie. Zoals je nu ziet is het zeker het ritje waard! Als je ooit nog in de gelegenheid bent, zeker doen 🙂
Doe je ook een fotoreis voor mensen met een kleiner budget? Minder luxe verblijven?
Op dit moment zijn daar geen plannen voor, maar dat komt ook deels door mijn filosofie en de mogelijkheden die er in Namibië zijn.
Ik hecht vanwege de veiligheid en benodigde vergunningen veel waarde aan het werken met een lokale gids/chauffeur EN voldoende ruimte in onze auto. Dit houdt in dat de groepen klein zijn met veel ruimte voor persoonlijke aandacht van mijn kant.
Vriendelijke groet,
Mike
Mike, ek was daar vir die eerste keer in 2023 en het self baie fotos geneem, maar jou fotos is absoluut uitstekend en so gevoelvol en lewendig. Die lewe van die dooie! Jou fotos en jou vaardigheid word werklik waardeer. Baie dankie.
Thanks so much for your nice reaction Willie. Much appreciated! And indeed Kolmanskop is a magical place! I can’t wait to return on may of this year 🙂